Το διακόνημα του Αναγνώστη καιν του Υποδιακόνου μπορούν να χορηγηθούν μόνο σε άνδρες, ενώ το διακόνημα του έκτακτου χορηγού της Αγίας Κοινωνίας σε λαϊκούς και των δύο φύλλων. Αυτό προβλέπεται από τον Κώδικα του Κανονικού Δικαίου (Καν. 203 παρ. 1).
1. Η φύση του διακονήματος
Συγγενικό με το διακόνημα του Υποδιακόνου είναι εκείνο του έκτακτου χορηγού της Αγίας Κοινωνίας. Διαφέρει από το διακόνημα του Υποδιακόνου καθότι ένα έκτακτο διακόνημα, το οποίο δεν παντοτινό αλλά χορηγείται σε εξαιρετικές και πραγματικές ανάγκες, που δημιουργούνται από καταστάσεις και πρόσωπα.
2. Σκοπός του διακονήματος
Η δυνατότητα αυτής της υπηρεσίας είναι μία πράξη εξαίρετης καλοσύνης της Εκκλησίας, «για να μη στερούνται του φωτός και της ενίσχυσης του Μυστηρίου της Ευχαριστίας, οι πιστοί που εμποδίζονται να παραστούν, ενώ επιθυμούν να συμμετέχουν στο Ευχαριστιακό Δείπνο»
Έκτακτος χορηγός της Αγίας Κοινωνίας μπορεί λοιπόν να είναι τόσο ένας άνδρας όσο μία γυναίκα στους οποίους χορηγείται αυτό το διακόνημα «για να χορηγούν την Αγία Κοινωνία σε έκτακτες περιπτώσεις όπως»:
α.- Εκτός της Θείας Λειτουργίας, κάθε φορά που είναι δύσκολο, εξ αιτίας της απόστασης, να συμμετέχουν ασθενείς ή ηλικιωμένοι. Τότε καλείται να τους μεταφέρει τα καθαγιασμένα είδη, με μορφή τελευταίου εφοδίου, ιδιαίτερα όταν ευρίσκονται σε κίνδυνο θανάτου. Όταν ο αριθμός των αρρώστων είναι μεγάλος, ειδικά στα νοσοκομεία και στα σπίτια, ή στους οίκους ευγηρίας και απαιτείται ένας μεγάλος αριθμός έκτακτων χορηγών της Αγίας Κοινωνίας.
β.- Κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν υπάρχει μεγάλος αριθμός πιστών, που επιθυμεί να κοινωνήσει ή όταν ο Λειτουργός αντιμετωπίζει κάποια πρόβλημα υγείας.
Το πνευματικό και ποιμαντικό όφελος που προέρχεται από τη σύσταση αυτού διακονήματος είναι μεγάλο τόσο για τον κάθε πιστό, όσο και για τις ομάδες των μοναχικών κοινοτήτων, των νοσοκομείων και των άλλων κέντρων παρόμοιων θεσμών: Το πνευματικό αυτό όφελος αντανακλά και σε όλη την εκκλησιαστική κοινότητα.
3. Διακονηματικά καθήκοντα
α.- Ο Έκτακτος χορηγός μπορεί να ασκήσει το διακόνημά του στις εξής περιπτώσεις:
- όταν δεν υπάρχει ιερέας, διάκονος ή Υποδιάκονος.
- εάν ο ιερέας, ο διάκονος και ο υποδιάκονος δεν μπορούν να μοιράσουν την Αγία Κοινωνία , διότι εμποδίζονται από άλλο ποιμαντικό καθήκον ή επειδή είναι ηλικιωμένοι ή ασθενείς.
- εάν οι πιστοί που συμμετέχουν στην Αγία Ευχαριστία και επιθυμούν να κοινωνήσουν είναι πολλοί που κατ’ ανάγκη θα παραταθεί πολύ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας.
β.- Με όλα αυτά, γίνεται κατανοητό, ότι το διακόνημα του έκτακτου χορηγού της Αγίας Κοινωνίας είναι χρήσιμο στην Εκκλησία για τους αρρώστους και σε ειδικές περιπτώσεις και στην ευχαριστιακή σύναξη, εφόσον γι’ αυτήν φροντίζει κυρίως ο Υποδιάκονος.
γ.- Ο έκτακτος χορηγός της Αγίας Κοινωνίας δεν μπορεί να κοινωνήσει από μόνος του, αλλά λαβαίνει την Αγία Κοινωνία από τα χέρια εκείνου που προΐσταται στη Σύναξη και μετά του παραδίδονται τα καθαγιασμένα είδη για να τα μεταφέρει στους ασθενείς.
δ.- Ο αριθμός των εκτάκτων χορηγών της Αγίας Κοινωνίας πρέπει να είναι ανάλογος με τον αριθμό των ασθενών, η συνάντηση με αυτούς να μην είναι βιαστική, αλλά ήρεμη και χωρίς βιασύνη.
ε.- Η διανομή της Αγίας Κοινωνίας να γίνεται την Κυριακή, ημέρα του Κυρίου ήδη από τον πρώτο εσπερινό του Σαββάτου, την πρώτη Παρασκευή του μήνα, στις μεγάλες Εορτές και όχι στη διάρκεια της εβδομάδας, εκτός από κάποιες έκτακτες περιπτώσεις και πάντοτε σε συνεννόηση με τον εφημέριο.
στ.- Τη στιγμή της Αγίας Κοινωνίας οι έκτακτοι χορηγοί πλησιάζουν στο Ιερό για να κοινωνήσουν και να λάβουν τις απαραίτητες καθαγιασμένες όστιες για να τις μεταφέρουν εις στα σπίτια των ασθενών. Αυτός είναι ένας τρόπος για να δημιουργηθεί μία στενή ενότητα των τελευταίων με την Ευχαριστιακή Σύναξη.
4. Η πνευματικότητα του έκτακτου χορηγού.
Αυτή μπορεί να καλλιεργηθεί ξεκινώντας από το ίδιο το Μυστήριο της Ευχαριστίας. Η Ευχαριστία που μεταφέρεται στο σπίτι κάθε ασθενούς εκφράζει τη σωτήρια παρουσία του Χριστού, που σώζει τον κόσμο μέσω της ολοκληρωτικής του προσφοράς.
Με τον τρόπο αυτό ο πόνος δεν χωρίζει αλλά ενώνει στενά τον άνθρωπο με τον Διδάσκαλο και Ποιμένα για τον εξαγιασμό όλου του κόσμου.
Θυσία.
Η θυσία του Χριστού πάνω στο σταυρό είναι ελεύθερη και υπεύθυνη αποδοχή του σχεδίου του Πατέρα. Ο πόνος βρίσκει τη σωστή αλλά και την ανακούφιση στη συνάντηση μαζί Του, δια της οποίας μόνο μια βαθειά πασχαλινή πίστη επιτρέπει να κατανοήσουμε, ότι ο πόνος και ο θάνατος δεν είναι ο τελευταίος λόγος πάνω στην ύπαρξη του ανθρώπου, αλλά η προτελευταία εφόσον ο Αναστημένος Εσταυρωμένος ζει για πάντα.
Κοινωνία
Ο Έκτακτος χορηγός της Αγίας Κοινωνίας, εκτός από το να μεταφέρει την Αγία Κοινωνία στο σπίτι των ασθενών, γίνεται και σύνδεσμος μεταξύ αυτών και της ενοριακής κοινότητας, στο όνομα της οποίας ασκεί αυτή τη διακονία.
Κάθε χάρισμα προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα για την οικοδόμηση της Εκκλησίας, στην οποία κάθε Βαπτισμένος καλείται με τη ζωή του να καταστεί εργαλείο κοινωνίας, βοηθώντας κάθε άνθρωπο να πιστεύει στο Χριστό, μοναδικό Σωτήρα του κόσμου.
(ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ , Οδηγίες, «Οδηγίες: ImmensaeCaritatis»).
