Παρασκευή, 15 Σεπτεμβρίου 2017
|
| |
Η Αφοσίωση στην Πονεμένη Παναγία, η οποία προέρχεται από τα βήματα του Ευαγγελίου, που μιλά για την παρουσία της Παναγίας στο Γολγοθά, πήρε συγκεκριμένη συνοχή από το τέλος του ενδέκατου αιώνα και ήταν πρόδρομος της λειτουργικής γιορτής, η οποία καθιερώθηκε αργότερα.
Το βιβλίο "Liber de passione Christi et dolore et planctu Matris eius" (Πάθος του Χριστού και πόνος και θρήνος της Μητέρας Του), αγνώστου (λανθασμένα αποδίδεται στον Άγιο Βερνάρδο), αποτελεί την αρχή μιας λογοτεχνίας, η οποία οδηγεί στη σύνθεση σε διάφορες γλώσσες των "Δακρύων της Παναγίας".
Μαρτυρία αυτής της αφοσίωσης είναι το πολύ δημοφιλές "Stabat Mater" στα λατινικά, που αποδόθηκε στον Jacopone da Todi, που απέδωσε στην καθομιλουμένη και το περίφημο "Laudi" Από αυτή την αφοσίωση προήλθε και η γιορτή των "Επτά Πόνων της Μαρίας". Κατά το δέκατο πέμπτο αιώνα υπήρξαν οι πρώτες ιερές ακολουθίες για την "συμπόνια της Μαρίας" στους πόδες του Σταυρού, και τοποθετείται στην εποχή του Πάθους.
Στα μέσα του δέκατου τρίτου αιώνα, το 1233, δημιουργήθηκε στη Φλωρεντία, το Τάγμα των Μοναχών “Servi di Maria” (Υπηρέτες της Μαρίας), που ιδρύθηκε από Επτά Ιδρυτές εμπνευσμένοι από την Παρθένο. Το Τάγμα, ήδη απ΄ το όνομα του πληροί τις προϋποθέσεις για την αφοσίωση στη Μητέρα του Θεού, και διακρίθηκε στους αιώνες για την έντονη λατρεία της και την εξάπλωση της λατρείας σε μας. Την 9η Ιουνίου 1668, η Ιερά Σύνοδος επέτρεψε στο Τάγμα να γιορτάσουν την αναθηματική λειτουργία των Επτά πόνων της Παναγίας, που σύμφωνα με το διάταγμα, οι Μοναχοί υπηρέτες (Servite Friars) φόρεσαν το μαύρο ένδυμα στη μνήμη της χηρείας της Μαρίας και των πόνων που πραγματοποιήθηκαν κατά το πάθος του Υιού της.
Στη συνέχεια, ο Πάπας Ιννοκέντιος 12ος (Antonio Pignatelli, 1691-1700), στις 9 Αυγούστου του 1692, ενέκρινε τον εορτασμό των Επτά Πόνων της Υπεραγίας Θεοτόκου για την τρίτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου.
Αλλά η γιορτή ενώ ήταν ακόμα στα πρώτα στάδια, όμως η λατρεία εξαπλωνόταν. Στις 18 Αυγούστου 1714, η Ιερά Σύνοδος ενέκρινε τη γιορτή των Επτά Πόνων της Μαρίας, για τη Παρασκευή πριν την Κυριακή των Βαΐων και ο Πάπας Πίος 7ος (Barnaba Chiaramonte, 1800 -1823), στις 18 Σεπτεμβρίου 1814, επέκτεινε την εορτή την τρίτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου σε ολόκληρη την Εκκλησία, με τη συμπερίληψη της στο ρωμαϊκό ημερολόγιο.
Τέλος, ο Αγ. Πίος 10ος (1903-1914), επέλεξε την καταληκτική ημερομηνία της 15ης Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά την γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), όχι πια ως ανάμνηση των "Επτά Πόνων", αλλά πιο κατάλληλα της "Ευλογημένης Παναγίας Πονεμένης".
Η μνήμη της Πονεμένης Παναγίας - Stabat Mater Dolorosa στα λατινικά - μας καλεί να ξαναζήσουμε την καθοριστική στιγμή στην ιστορία της σωτηρίας και να προσκυνήσουμε τη μητέρα συσχετιζόμενη με το πάθος του γιού της και βρίσκεται κοντά του καρφωμένο πάνω στο σταυρό. Η Μητρότητα της στον Γολγοθά παίρνει παγκόσμια διάσταση παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως τη νέα Εύα, γιατί, όπως η ανυπακοή της πρώτης γυναίκας οδήγησε στο θάνατό, έτσι και η αξιοθαύμαστη υπακοή της οδηγεί στη ζωή.
Οι Επτά Πόνοι της Μαρίας, αντιστοιχούν με δήγματα των Ευαγγελίων:
- 1 Η προφητεία του Γέροντα Συμεών, όταν έφερε τον Ιησού στο ναό Λκ 2,35
- 2 Η Αγία Οικογένεια αναγκάστηκε να διαφύγει στην Αίγυπτο Μτ 2,14
- 3 Η ανεύρεση του Ιησού στο Ναό της Ιερουσαλήμ Λκ 2,48
- 4 Η Παναγία Πονεμένη, συναντά τον Ιησού να φέρει το σταυρό στον δρόμο για το Γολγοθά.
- 5 Η Παναγία, στους πόδες του Σταυρού σε πλήρη συμμόρφωση με το θέλημα του Θεού, θα συμμετάσχει στα δεινά του Υιού της, που σταυρώθηκε και πεθαίνει.
- 6 Η Μαρία δέχεται στα χέρια της τον Υιός της νεκρό αποκαθηλωμένο από το Σταυρό.
- 7 Η Μαρία αποθέτει στον τάφο το σώμα του Ιησού, περιμένοντας την ανάσταση.
|
|
Η μνήμη του Πονεμένης Παναγίας γίνει κατανοητό σε συνδυασμό με το Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (όπως και πάλαια Γιορτή της Παναγίας των θλίψεων την Παρασκευή πριν από την Κυριακή των Βαΐων). Σε ορισμένες εκκλησιαστικές περιοχές υπάρχει ακόμα την Ακολουθία του "Στέκι η Μάνα"
Οι Επτά Πόνοι της Μαρίας, αντιστοιχούν με δήγματα των Ευαγγελίων:
- 1 Η προφητεία του Γέροντα Συμεών, όταν έφερε τον Ιησού στο ναό Λκ 2,35
- 2 Η Αγία Οικογένεια αναγκάστηκε να διαφύγει στην Αίγυπτο Μτ 2,14
- 3 Η ανεύρεση του Ιησού στο Ναό της Ιερουσαλήμ Λκ 2,48
- 4 Η Παναγία Πονεμένη, συναντά τον Ιησού να φέρει το σταυρό στον δρόμο για το Γολγοθά.
- 5 Η Παναγία, στους πόδες του Σταυρού σε πλήρη συμμόρφωση με το θέλημα του Θεού, θα συμμετάσχει στα δεινά του Υιού της, που σταυρώθηκε και πεθαίνει.
- 6 Η Μαρία δέχεται στα χέρια της τον Υιός της νεκρό αποκαθηλωμένο από το Σταυρό.
- 7 Η Μαρία αποθέτει στον τάφο το σώμα του Ιησού, περιμένοντας την ανάσταση.
Η λατρεία αύτη είναι πολύ πάλαια, γεννήθηκε κατά τον Μεσαίωνα στην Δύση.
Το 1814 έγινε η αναγνώριση της μνήμης διά τον Πάπα Πίος VII, η Δεύτερη Σύνοδος του Βατικανού θεσπίστηκε την μνήμη μία μέρα μετά την εορτή της Υψώσεως, δηλαδή το 15ο Σεπτεμβρίου.
Τα λειτουργικά κείμενα της 15.Σεπτεμβρίου :
- Αντίφωνο κατά την είσοδο : Λκ 2,34-35
- Πρώτο Ανάγνωσμα :Εβρ 5,7-9
- Αντιφωνικός Ψαλμός :Ψλ 31(30) 2-3α.3β-4.5-6.15-16.20 ή ο ύμνος "Στέκει η Μάνα"
- Ευαγγέλιο :Λκ 2,33-35 ή Ιω 19,25-27
Ο ύμνος "Στέκει η Μάνα" είναι μια μετάδοση του λατινικού "Stabat Mater Dolorosa"
Stabat Mater
Stabat mater dolorosa
Iuxta crucem lacrimosa,
Dum pendebat filius.
Cuius animam gementem,
Contristatam et dolentem
Pertransivit gladius.
O quam tristis et afflicta
Fuit illa benedicta
Mater unigeniti!
Quae maerebat et dolebat,
Pia Mater, dum videbat
Nati poenas inclyti.
Quis est homo, qui non fleret,
Matrem Christi si videret
In tanto supplicio?
Quis non posset contristari,
Piam matrem contemplari
Dolentem cum Filio?
Pro peccatis suae gentis
Vidit Iesum in tormentis
Et flagellis subditum.
Vidit suum dulcem natum
Morientem, desolatum,
Dum emisit spiritum.
Eia mater, fons amoris,
Me sentire vim doloris
Fac, ut tecum lugeam.
Fac, ut ardeat cor meum
In amando Christum Deum,
Ut sibi complaceam.
Sancta mater, istud agas,
Crucifixi fige plagas
Cordi meo valide.
Tui nati vulnerati,
Tam dignati pro me pati,
Poenas mecum divide.
Fac me vere tecum flere,
Crucifixo condolere,
Donec ego vixero.
Iuxta crucem tecum stare
Ac me tibi sociare
In planctu desidero.
Virgo virginum praeclara,
Mihi iam non sis amara:
Fac me tecum plangere.
Fac ut portem Christi mortem,
Passionis fac consortem,
Et plagas recolere.
Fac me plagis vulnerari,
Cruce hac inebriari
Et cruore Filii,
Flammis urar ne succensus,
Per te Virgo, sim defensus
In die iudicii.
Fac me cruce custodiri,
Morte Christi praemuniri,
Confoveri gratia.
Quando corpus morietur,
Fac ut animae donetur
Paradisi gloria.
|
Στέκει η Μάννα
Στέκει η Μάννα πονεμένει
στο σταυρό βλέπει θλιμμένει
κρεμασμένο τον Υιό
Την καρδιά της πληγωμένη,
από θλίψη σπαραγμένη,
ξίφος την διαπερνά.
Αχ! ω πόσο λυπημένη,
εισαι ω ευλογημένη
Μήτερ του Μονογενούς.
Τέκνο κατασπαραγμένο,
από πόνο συντριμμένο,
Μήτερ, βλέπεις και θρηνείς.
Πώς μη τις πικρώς θρηνήσει
στά δεινά ως αντικρύσει
την Μητέρα του Χριστού;
Δάκρια πώς να μη χύσει
βάσανα αν θεωρήσει
της Μητρός και του Υιού;
Βλέπει για της αμαρτίες,
του λαού τις ανομίες,
στα δεινά τον Ιησού.
Βλέπει το αγαπημένο,
τέκνο της παρατημένο,
να παραδίνει την ψυχή.
Και εγώ συντετριμμένος
δος να χύσω λυπημένος
Μήτερ,δάκρια πικρά.
Αναψόν μου την καρδία
απ' αγάπη όλως θεία
Του Υιού σου Ιησού.
Αγία Μήτερ τούτο κάνε,
στην καρδιά μας πάντα νάναι,
του Ευσταυρωμένου οι πληγές.
Στα πικρά του Υιού σου πάθη,
για εμένα όσα 'χει πάθει,
να μετέχω και εγώ.
Και εγώ με σε να κλαίω
μέχρις ότου αναπνέω
τον Ιησού εις το Σταυρό.
Στο σταυρό νάμαι κοντά σου
στα σκληρά τα βάσανά σου
να μετέχω και εγώ.
Το σταυρό Του να σηκώνω,
Πάθη του να συμπληρώνω,
τις πληγές του να τιμώ.
Για να μη χαθεί η ψυχή μου,
Έσο εσύ η καταφυγή μου,
εις την κρίση τη φριχτή.
Στου θανάτου τη στιγμή μου,
Δος, Χριστέ, εις την ψυχή μου,
Παραδείσου τη χαρά. |
ΠΗΓΗ evaggeliokathemera.org
|
